آناکسیمندر (Anaximander):

آناکسیمندر ( حدود 610 تا 546 ق.م) نیز از اهالی میلتوس بود و شاگرد تالس، نظر او بر این بود که:
((اگر همه چیز از آب بودند، مدت ها قبل همه چیز به آب بازگشته بود.))
او این پرسش را مطرح می کند که آب چگونه می تواند باعث پیدایش آتش (که ضد آب است) شود. ارسطو گفته ی او را به این صورت بیان می کند:
چنانچه واقعیت غایی (( چیز مشخصی مانند آب بود، عناصر دیگر به وسیله ی آن منحل می شدند. زیرا عناصر مختلف با یکدیگر تقابل دارند...اگر یکی از آن ها نامحدود می بود، امروزه عناصر دیگر وجود نداشتند.))
توجه داشته باشید:
اگر این دیدگاه را بتوان به دقت به آناکسیمندر نسبت داد، در این صورت وی بیانگر یکی از اولین دیدگاه های اصل آنتروپی(entropy) است،که به موجب آن همه ی چیزها گرایش به نوعی وضعیت تعادل دارند.
از دیدگاه آناکسیمندر، ماده ی غایی پشت این چهار عنصر، خود نمی توانست یکی از آن عناصر باشد. چنین ماده ای می بایست چیزی نادیدنی، نامشخص و نامعین باشد که او آن را بی مرز یا نامحدود (apeiron) چنین ماده ای می بایست بی مز، نامحدود و نامشخص باشد چون هر چیز مشخصس با همه ی چیزهای مشخص موجود دیگر در تقابل قرار دارد.(آب آتش نیست، آتش هوا نیست و هوا خاک نیست) اما (( بی مرز )) چون همه چیز است با هیچ چیز در تقابل قرار دارد.
به نظر می رسد آناکسیمندر بر این تصور بود که (( بی مرز )) در اصل در یک گرداب کیهانی بزرگ بلاوقفه حرکت می کرده و بر اثر نوعی فاجعه (انفجار بزرگ؟) متوقف شده است.
این فاجعه باعث شده که فطب های متضاد(خشک و تر، سرد و گرم) از مدار جدا شوند و در مقابل ما همچون کیفیت هایی جداگانه و چهار عنصر اساسی ظاهر گردند: خاک، آب، هوا و آتش.

و در آخر آناکسیمندر کتابی منثور نوشت که یکی از اولین کتاب های این چنینی در نوع خود بود. اما پاپیروس دوام زیادی ندارد، و از آ« تنها یک قطعه عجیب و بامزه باقی مانده است:
(( و چیزها از کدام سرچشمه می آیند که وقتی ویران می شوند به ضرورت به آن باز می گردند، زیرا از مجازات رنج می برند، و چون به حکم زمان مرتکب بی عدالتی می شوند آسیب های یکدیگر را جبران می کنند. ))

ادامه تعریف فلسفه:
این طور نیست که ناگهان نوعی خداناشناسی جسور سربرآوده و همه تبیین ها یا محدودیت های دینی را نفی کرده باشد.
در واقع خداناشناسی آن طور که امروزه فهمیده می شود، در دنیای باستان ناشناخته بود. کاری که این لاسفه اولیه یونانی کردند قالبریزی دوباره ی معماهای همیشگی مربوط به واقعیت، با تاکید بر عملکرد پدیده های طبیعی به جای خدایان بود.
به عنوان مثال آن ها کیهان زایی (cosmogony) (نظریه های مربوط به پیدایش جهان) را کنار گذاشتند و به جای آن کیهان شناسی (cosmology ) )نظریه های مربوط به چیستی جهان) را ترویج کردند.
این جهت گیری کدید منادی آغازهای شیوه ی تفکری بود که یونانیان اندک زمانی بعد آن را فلسفه (دوست داشتن خرد) نامیدند.

ما می توانیم در این تلاش های اولیه، آن چیزی را ببینیم که امروزه رشته های اصلی فلسفه را تشکیل می دهند:
هستی شناسی(ontology) : نظریه های مربوط به هستی
معرفت شناسی(epistemology): نظریه های شناخت
آکسیولوژی(axiology): نظریه ی ارزش
اخلاقیات یا فلسفه اخلاق(ethics – moral philosophy): نظریه ی رفتار درست
زیبایی شناسی(aesthectics): نظریه ی زیبایی یا نظریه ی هنر
منطق(logic): نظریه ی استنتاج صحیح

در واقع نظریه هایی را که در یونان باستان مطرح شد، می توان به یک اندازه سرچشمه علم و فلسفه ی غرب به شمار آورد. هرچند در آن روزگاران طرح چنین تمایزی امکان پذیر نبود. با قدری تسامح می توان گفت علم به مسائلی می پردازد که می توان آن ها را به روش تجربی حل کرد.
با قرار دادن رویدادهای قابل مشاهده ای که ما را گیچ می کنند در چهارچوب قوانین طبیعی و نشان دادن این که چگونه این قوانین به گونه ای علی با آن رویدادها مرتبط می شوند.
از سوی دیگر، فلسفه به مسائلی می پردازد که بیشتر رویکردی نظری را طلب می کنند تا تجربی. این قبیل مسائل غالبا به تحلیل مفهومی(conceptual analysis) (بررسی منطقی اندیشه های کلی) نیاز دارند تا مشاهده یا جمع آوری داده ها.

سلام خدمت تمامی دوستداران خرد( فیلسوف) :

((با توجه به اینکه لازمه درک فلسفه تمامی فیلسوفان غرب جستجویی طاقت فرسا را می طلبد. برای راحتی دوستان جوینده حقیقت در این جستار سعی بنده بر این است که تاریخچه ای از سیر ظهور و تکامل فلسفه غرب را بنگارم.))

در ابتدا تعریفی از فلسفه را ارائه می دهم و در ادامه هر زمان امکانش بود طی پست های متوالی فلسفه فلاسفه مختلف را از ابتدا تا کنون قرا می دهم. تا شاید قدمی باشد برای رسیدن به حقیقت.

فلسفه چیست:
واژه یونانی لوگوس (logos) از ریشه واژه انگلیسی لاجیک (logic) ب معنای نظریه یا مطالعه یا توجیه چیزی آمده است. بنابراین لوگوس نوع معینی از اندیشیدن درباره جهان را مشخص می کند. نوعی تحلیل منطقی که چیزها را در بستر منطق قرار می دهد و آن ها را صرفا به نیروی اندیشه تبیین می کند.
فرض بر این بود که این تمرین فکری به خرد (Sophia) منتهی می شود. و کسانی که زندگی خود را وقف لوگوس می کردند، دوستداران خرد (philo) به شمار می آمدند و فیلسوف نامیده می شدند.

این پرسش مطرح می شود که پیش از فلسفه یا لوگوس چه چیزی وجود داشت؟
آنچه وجود داشت میتوس (mythos) بود:
شیوه ای از اندیشیدن که جهان را در بستر سرچشمه های ماوراء طبیعی آن قرار می داد. میتوس چیزهای دنیوی را منتسب کردن آن ها به رویدادهای استثنایی و گاهی مقدس توضیح می داد و باعث شدند جهان « گونه باشد که اکنون است.
در مورد یونانیان میتوس به معنای دنبال کردن امور دنیوی، در کردارهای نمایشی خدایان کوه المپ بود. روایت هایی که این سرچشمه ها را توصیف می کنند، یعنی اسطوره ها، نه تنها تبیین کننده اند، بلکه به لحاظ اخلاقی نیز نمونه و به لحاظ آئینی آموزنده اند.
به عبارت دیگر، آن ها قواعدی را عرضه می دارند که چنانچه همگان از آن ها پیروی کنند، مبتای یک جامعه ی اصیل با هم زیستن ایجاد خواهد شد.
اسطوره ها این مزیت را داشتند که یک دنیای اجتماعی کامل خلق می کردند که در آن همه کردارها معنادار بودند
بدی آن ها این بود که جوامعی ایستا خلق می کردند که در مقابل نوآوری مقاومت می کرد . به گفته ی عده ای دروغ بود.

سپس، دست کم براساس روایت سنتی، فلسفه ناگهان وارد صحنه شد.

بگذریم مقدمه طولانی شد. خواهشمندم دوستان اگر احیانا نظری دارند از گفتن آن ما را مفتخر کنند تا دیگر دوستان نیز استفاده کنند.

ادامه دارد...